Operation market garden

'Generaal Stanislaw Franciszek Sosabowski, een van de meest bekende soldaten in de recente, Poolse, militaire geschiedenis.' Zo word deze held beschreven op het internet. Ik ben het ermee eens. Ik hoorde toevallig van een vriend het verhaal van de Polen bij Market Garden. Ik was er zo door geïnspireerd dat ik bedacht om ook over de Poolse parachutistenbrigade te vertellen. Het was dan ook geen verrassing dat ik Stanislaw F. Sosabowski vond. Hij heeft twee boeken geschreven over de parachutistenbrigade. Zijn eerste boek werd in 1957 uitgegeven. Het boek heette 'langs de kortste weg' [Najkrotsza Droga]. Zijn tweede boek schreef hij in het Engels in 1960: 'Freely I served'.

 

Generaal Stanislaw Franciszek Sosabowski word niet voor niets gezien als een held. Hij was de leider van de 21ste infanterie regiment. Toen hij hoorde dat de oorlog op 1 september naar polen trok kwam hij meteen in actie. Hij en zijn troep trokken naar Warschau om die stad te beschermen. Polen kreeg het flink te verduren. Nederlaag na nederlaag kregen ze over zich heen. Totdat de Duitsers zich gingen bemoeien met Sosabowski. Sosabowski deed alles om de stad te beschermen. Hij kreeg het voor elkaar de stad bijna een maand lang te beschermen. Hun waren tevens ook de enige groep die stand hield tegen de Duitsers. Hij hield de Duitsers buiten van 1 september 1939 tot 27 september 1939. De infanterie van Sosabowski kreeg daarom de bijnaam 'kinderen van Warschau'. Ook kreeg Stanislaw het erekruis virtuti militari 5e klasse voor deze dappere daad.

 

 

Toen Polen toch bezet werd door de Duitsers besloten Sosabowski en zijn zoon zich als krijgsgevangene op te geven. Na een paar dagen besloten daarentegen uit het kamp te vluchten. Zijn zoon sloot zich aan bij het Poolse verzet en is in 1944 als majoor-arts blind geworden in de opstand van Warschau.

Stanislaw sloot zich aan bij Armia Krajowa (het nationale leger). Hij krijgt de opdracht om naar Frankrijk te reizen van generaal Wladyslaw Sikorsky. Daar zit de eerste minister van de Poolse regering in ballingschap.

21 december 1939 is Stanislaw in Parijs. Zin taak daar was om legereenheden te vormen en deze te trainen. Ook was het zijn taak om goede infrastructuren op te zetten om informatie en goederen aan het verzet in Polen door te geven.

 

Duitsers vallen Frankrijk binnen. Op 22 juni 1940 staakt het vuren en krijgt Sosabowski het bevel om met 300 man naar Engeland te varen. Dat bevel kreeg hij als onderbevelhebber van de nieuwe gevormde vierde divisie. Na aankomst in Engeland gaan ze per trein naar Schotland en krijgen ze onderdak in Glasgow. Na een tijdje worden ze overgebracht in een groot legerkamp bij Biggar.

 

4 oktober 1941 kreeg Sosabowski toestemming voor de oprichting van de 1e onafhankelijke Poolse parachutistenbrigade. De Poolse soldaten werden getraind tot paratroopers. De 1e Poolse parachutistenbrigade bestaat dan uit 400 man. Hun uiteindelijke doel was om Polen te bevrijden, maar omdat de geallieerden aan het voorbereiden waren op de invasie van Frankrijk werd dat plan uitgesteld. In 1943 verliezen ze hun onafhankelijkheid en komen onder brits bevel.

14 juni 1943 word Sosabowski bevorderd tot generaal-majoor. De strijdlust van de Polen verzwakte, omdat ze geen toestemming kregen van de Britten om de Poolse opstand van het Armia Krajowa te steunen. De polen wilde in hongerstaking komen, maar Sosabowski hield ze in het gareel.

 

Het Poolse verzetsleger van 35.000 man gaan op 1 augustus 1944 Warschau proberen te veroveren ze krijgen helaas geen hulp. In Oktober 1944 geeft het Armia Krajowa zicht over. 6.000 leden zijn gesneuveld en meer dan 150.000 burgers zijn gestorven. Warschau word dan op bevel van Himmler met de grond gelijk gemaakt.

 

Na de tweede wereldoorlog bleef Stanislaw Franciszek Sosabowski in Brittannië wonen, omdat polen overgenomen is en hij word gezien als verrader. Hij schrijft twee boeken over de oorlog en sterft uiteindelijk op september 1967. hij is 75 geworden en is vredig overleden in Hillingdon, UK.

 

 

Pas op 31 mei 2006 krijgt Sosabowski de eer die hij verdiende in Nederland.

De 1e Poolse parachutistenbrigade ontvangt de militaire Willemsorde en Stanislaw zelf ontvangt de bronzen leeuw. Na al die tijd heeft hij gerechtigheid.