top of page

Jan van Hoof

Jan Jozef Lambert van Hoof is geboren en getogen in Nijmegen. Hij studeerde rechten in diezelfde stad. Ook was hij een Nederlandse verzetsstrijder. Hij staat bekend om zijn redding van de Waalbrug in Nijmegen op 18 september 1944. Alhoewel, er is geen bewijs dat hij de brug daadwerkelijk van een explosie heeft gered.

​

​

​

Op 17 september 1944 werden de geallieerden gedropt in de buurt van Groesbeek. De Amerikaanse 82e luchtlandingsdivisie onder het commando van generaal James Gavin kreeg de opdracht aangewezen om de Waalbrug bij Nijmegen in te nemen. Na dagenlang vechten tegen de Duitsers, op 20 september, staken de Amerikanen dapper de Waal over in bootjes. De Waalbrug was nu in handen van de Geallieerden en Nijmegen was bevrijd.

Dit kon niet zonder de hulp van de Nederlandse verzetsstrijder Jan van Hoof. Hij had maandenlang informatie verzameld over de Duitsers bij de Waalbrug. Van Hoof wilde er alles voor doen om Nijmegen te redden. Hij werd zelfs lid van een kanoclub om de Duitsers beter te kunnen bespioneren.

​

De Duitsers hadden explosieven geplaatst onder de Waalbrug. Walter Model, een Duitse veldmaarschalk, had het de 10e SS-Panzer divisie in Nijmegen verboden om de brug op te blazen. Toch was Heinz Harmel, generaal van de 10e SS-Panzer divisie, op 18 september dit van plan te doen. Maar, toen hij de hendel overhaalden van de explosieven, gebeurde er niks. Hoe kon dit? De Britten vroegen aan de Amerikanen of zij de explosieven onschadelijk hadden gemaakt, terwijl de Amerikanen dachten dat de Britten dit hadden gedaan. Het moest dus wel door iemand zijn gedaan uit het verzet. En er was één jongeman die heel erg geïnteresseerd was in deze brug: Jan van Hoof. Men ging er dus van uit dat hij de explosieven onschadelijk heeft gemaakt. Toen hij weer thuis kwam die dag zei Jan tegen onder andere zijn zus: ‘’De brug is gered.’’ Later heeft Jan vele onderscheidingen voor deze actie gekregen, zoals het Nederlandse Ridderkruis 4de klasse van de Militaire Willems-Orde. Van de Verenigde Staten heeft hij de Medal of Freedom with Bronze Palm gekregen en van Groot-Brittannië de King’s Commendation for Brave Conduct with Silver Laurel.

De Waalbrug

Zijn Overlijden

Op 19 september, een dag na de redding van de Waalbrug, heeft Jan nog een aantal tekeningen van Duitse versterkingen rond de Waalbrug bij hotel Sionshof afgegeven. Hotel Sionshof was het verzamelpunt van de internationale pers. Zij deden vanuit hier verslag van Market Garden en de verovering van de Waalbrug. Jan leidde daarna een Britse Humber door Nijmegen met twee Britten erin, Lance-Sergeant W.T. Berry en Guardsman A. Shaw. Op de Nieuwe Markt werd de verkenningswagen onder vuur genomen door de Duitsers. De twee Britten waren terplekke overleden. Jan van Hoof had het echter overleefd, maar werd even later door de Duitsers gepakt. Hij moest zijn identiteitsbewijs afgeven samen met zijn oranje armband. Hij werd mishandeld en riepen tegen hem: ‘’Du Partisan!’’ Later werd hij door zijn hoofd geschoten. Getuige van dit ongeval was mw. Ger Bos.

​

Twee dagen bleven de lijken liggen. Op 21 september werden drie Britse soldaten, één Duitse soldaat en een onbekende burger begraven in het Kronerburgerpark. De onbekende burger werd later geïdentificeerd als Jan van Hoof. Hij werd herbegraven op Rustoord. Daarna werd hij weer herbegraven op de R.K begraafplaats. Nu, na 3 her begravingen, ligt Jan van Hoof op begraafplaats Vredehof in Nijmegen. De twee Britse soldaten Shaw en Berry liggen op begraafplaats Jonkerbos in Nijmegen.

Onderzoek

Al gauw na de oorlog was er twijfel ontstaan of Jan van Hoof daadwerkelijk de Waalbrug heeft gered. En is het Nederlandse Ridderkruis 4de klasse van de Militaire Willems-orde hem wel terecht toegediend?

​

Om die vraagstukken te beantwoorden had de regering een onderzoekscommisie aangesteld van vijf generaals. Zij kwamen uiteindelijk op 21 november 1951 tot de conclusie dat Jan de brug niet heeft gered, maar ongetwijfeld wel sabotage heeft gepleegd aan de springladingen.

Een conclusie uit het rapport luid:

"7. De Commissie is dan ook op grond van de door haar vastgestelde feiten, zomede van de logische reconstructie van de mogelijke handelingen van JAN VAN HOOF overtuigd, dat JAN VAN HOOF met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid sabotage aan de springlading van de brug heeft gepleegd en dat zulks in de mutatie voor een onderscheiding als zekerheid tot uiting dient te komen. Daarom kan JAN VAN HOOF niet worden beschouwd als "de Redder" van de brug. Wel komt hem onvergankelijke eer toe voor hetgeen hij tot behoud van de brug als uitstekende daad van moed, beleid en trouw heeft verricht met inzet van zijn leven."  

Fenneke Attema

Terug naar overzicht
bottom of page